Άχ, η δύναμη βγαίνει απ'τις γροθιές...

...κι όχι από πρόσωπα καλοσυνάτα
Από στόμια βγαίνει η δύναμη
κι όχι απ'τα στόματα
Σύντροφοι, γνωστό αυτό,
Ήταν, είναι και μένει αληθινό
Κι αυτή είναι η πολύτιμη αλήθεια
της Unidad Popular! (Wolf Biermann, "Unidad Popular")

Χθες ήταν μέρα επετείων. "Μαύρων", ως επί το πλείστον. Διόλου τυχαία, διαλέξαμε δια χειρός του καλού μου Red Alert να αφιερώσουμε το "τραγούδι της ημέρας" στο Victor Jara, το γνήσιο αγωνιστή (ήταν μέλος του χιλιάνικου Κομμουνιστικού Κόμματος) και λαϊκό καλλιτέχνη, που πλήρωσε με το αίμα του μαζί με χιλιάδες άλλους απλούς και επώνυμους μαχητές την επιβολή του στρατιωτικού-φασιστικού καθεστώτος του Πινοσέτ. Χθες ήταν η επέτειος, λοιπόν, της ανατροπής της εκλεγμένης κυβέρνησης της Unidad Popular από τα ανδρείκελα των αμερικάνων και των εγχώριων ολιγαρχών που δρούσαν σε στενή συννενόηση μαζί τους. Η Unidad Popular ("λαϊκή ενότητα") ήταν το όνομα του συνασπισμού σοσιαλιστών, κομμουνιστών και άλλων αριστερών δυνάμεων υπό τον Salvador Alliente, επικεφαλής του Σοσιαλιστικού Κόμματος Χιλής, που πήρε την κυβερνητική εξουσία στις εκλογές του 1970, με πρόγραμμα βαθιών αλλαγών "που θα οδηγούσαν σε μια σοσιαλιστική Χιλή", όπως δήλωνε ο Alliente.

Στο πρόγραμμα της Unidad Popular περιλαμβάνονταν εκτεταμένες εθνικοποιήσεις των βασικών πλουτοπαραγωγικών πόρων της χώρας και κυρίως των ορυχείων χαλκού, που ως τότε τους λυμαίνονταν κυρίως αμερικάνικα μονοπώλια, σε συνδυασμό με εκτεταμένη αγροτική μεταρρύθμιση (αναδιανομή της γης σε ακτήμονες αγρότες), μέτρα αναβάθμισης των εργατικών δικαιωμάτων και εξωτερική πολιτική εθνικής ανεξαρτησίας και απεμπλοκής από τα συμφέροντα των ΗΠΑ. Αναπόφευκτα, η προσπάθεια εφαρμογής του προγράμματος αυτού την έφερε σε σύγκρουση με τα συμφέροντα αυτά, με αποτέλεσμα την μεθόδευση από τη CIA και αντιδραστικούς κύκλους της μεγαλοαστικής τάξης και του στρατού της Χιλής της ανατροπής της, όπως ανέφερε και στο κείμενο της χθεσινής ανάρτησης ο Red Alert και το θάνατο του ίδιου του Alliente (δολοφονία ή κατ΄άλλους αυτοκτονία του για να μη συλληφθεί από τους πραξικοπηματίες), στις 11 Σεπτέμβρη του 1973. Ακολούθησε λουτρό αίματος στους δρόμους της Χιλής, με χιλιάδες νεκρούς, βασανισμένους και εκτοπισμένους δημοκράτες πολίτες, κυρίως κομμουνιστές και σοσιαλιστές, μεταξύ των οποίων και του Victor Jara, για τον οποίο μιλήσαμε χθες και παραπάνω.

Πρέπει να σημειωθεί ότι στο ίδιο το εσωτερικό της Unidad Popular υπήρξε έντονη συζήτηση για το πως δε θα έφτανε η κατάσταση έως εκεί: αφενός μια σειρά δυνάμεις στο εσωτερικό της συμμαχίας, αφετέρου ρεαλιστές δημοκράτες αξιωματικοί (όπως ο επικεφαλής του στρατού στρατηγός Πρατς), βλέποντας τη λυσσασμένη αντίδραση των χιλιανών ολιγαρχών και των συνεργατών τους στο εξωτερικό, τις δυο πρώτες αποτυχημένες απόπειρες πραξικοπήματος και όλη την εκστρατεία υπονόμευσης της κυβέρνησης, κάλεσαν τον Alliente να προχωρήσει στον εξοπλισμό του λαού, στη συγκρότηση λαϊκής πολιτοφυλακής και στην ανάληψη πρωτοβουλιών για το τσάκισμα των αντιδραστικών θυλάκων, τόσο στο στρατό, όσο και σε άλλους χώρους (π.χ. την ένωση ιδιοκτητών φορτηγών ΔΧ που έκανε εμπάργκο εισαγωγής αγαθών, καθ'υπόδειξη της CIA, στερώντας το λαό από βασικά είδη πρώτης ανάγκης σε μια προσπάθεια να κλονιστεί η λαϊκή υποστήριξη στην κυβέρνηση). Όμως, παραμένοντας δέσμιος των αυταπατών ότι η αντίδραση θα σεβαστεί το λαό και ότι η "επανάσταση" (όπως την φανταζόταν ο ίδιος) έπρεπε και μπορούσε να είναι αναίμακτη, ο Alliente απέρριψε τις εισηγήσεις αυτές. Κάτι χειρότερο: στη θέση του δημοκράτη Πρατς, διόρισε επικεφαλής του στρατού τον Augusto Pinoset, τον άνθρωπο που θα ηγείτο του πραξικοπήματος(!), Έγινε, έτσι, τόσο ο ίδιος, όσο και ένας ολόκληρος λαός, τραγικό θύμα της επιλογής του...

Παρά τον αναμφισβήτητα ριζοσπαστικό και ηρωικό αγώνα της Unidad Popular, λοιπόν, πρέπει να ειπωθούν και κάποια πράγματα με το όνομά τους. Στα ερείπια του προεδρικού μεγάρου της Χιλής, εκτός από τη δημοκρατία, συντρίφτηκαν και οι αυταπάτες ότι τέτοια ριζοσπαστικά συνθήματα - σαν κι αυτά της κυβέρνησης Alliente - μπορούν να γίνουν "αποδεκτά" από το "βαθύ κράτος" της μεγαλοαστικής τάξης, το οποίο είναι πέρα και πάνω από τους τυπικούς κοινοβουλευτικούς κανόνες. Συντρίφτηκε η αυταπάτη (την οποία έτρεφαν όχι μόνο τα μετριοπαθή σοσιαλιστικά κόμματα, αλλά και η ίδια η τότε ηγεσία του ΚΚ Χιλής, ανεξάρτητα αν μετά συνειδητοποίησε το λάθος της και διόρθωσε την γραμμή της) όχι, χωρίς την κατάργηση των βασικών οικονομικών, πολιτικών και στρατιωτικών στηριγμάτων αυτού του καθεστώτος, ακόμα και τίμιες προσπάθειες για μια προοδευτική, ανεξάρτητη πορεία μιας χώρας και ενός λαού, είναι καταδικασμένες σε ήττα. Με το "μισό βήμα" δεν πας πουθενά, έτσι δείχνει η ιστορία των κοινωνικών αγώνων. Ή θα το κάνεις ολόκληρο, ή θα πας πιο πίσω κι από εκεί που ξεκίνησες. Αυτή την πολύτιμη πείρα, ας μην την ξεχάσουμε πίσω από τους εγκωμιαστικούς λόγους και τις εκδηλώσεις μνήμης. Η καλύτερη τιμή προς τους νεκρούς του χιλιάνικου λαού και όλων των λαών του κόσμου που πάλεψαν και παλεύουν για εθνική και κοινωνική απελευθέρωση, είναι το να μάθουν από τα λάθη τους. Μόνο έτσι, η νίκη θα είναι των λαών. Venceremos!