Πολεμάμε και τραγουδάμε...

Σαν σήμερα, πριν από 70 χρόνια, στις 23 Φλεβάρη 1943, σε ένα σπίτι στην οδό Δουκίσσης Πλακεντίας 3 στους Αμπελοκήπους, ιδρύθηκε η Ενιαία Πανελλαδική Οργάνωση Νέων, η θρυλική ΕΠΟΝ. Στην ιδρυτική συνδιάσκεψη της ΕΠΟΝ μετείχαν οι εξής οργανώσεις νέων: Η «Αγροτική Νεολαία Ελλάδος», η «Ενιαία Εθνικοαπελευθερωτική Εργατοϋπαλληλική Νεολαία», η «Ενιαία Μαθητική Νεολαία», η «Ένωση Νέων Αγωνιστών Ρούμελης», ο «Θεσσαλικός Ιερός Λόχος», η «Λαϊκή Επαναστατική Νεολαία», η «Λεύτερη Νέα», η «Ομοσπονδία Κομμουνιστικών Νεολαιών Ελλάδος» (ΟΚΝΕ - είχε την πρωτοβουλία της σύσκεψης και την πρόταση για την ίδρυση της ΕΠΟΝ), η «Σοσιαλιστική Επαναστατική Πρωτοπορία Ελλάδος» και η «Φιλική Εταιρεία Νέων». Ωστόσο, συμμετείχαν και προσωπικότητες του πνευματικού κόσμου, όπως ο Κ. Σωτηρίου, η Ρόζα Ιμβριώτη, η Μαρία Σβώλου κ.ά. 

Βασικοί σκοποί της ΕΠΟΝ, όπως διατυπώθηκαν στο άρθρο 3 του Καταστατικού της ήταν:

α) Η εθνική απελευθέρωση, η πλήρης ανεξαρτησία και ακεραιότητα της Ελλάδας με καθημερινό και αδιάκοπο αγώνα.

β) Η υπεράσπιση των συμφερόντων και δικαιωμάτων της νέας γενιάς στη ζωή, στη μόρφωση και στον πολιτισμό.

γ) Η εξολόθρευση του φασισμού τώρα και στο μέλλον και με οποιαδήποτε μορφή κι αν παρουσιαστεί. Αυτό σημαίνει ότι το εσωτερικό μας καθεστώς θα πηγάζει από τη λεύτερη εκδήλωση της κυρίαρχης θέλησης του λαού και της νέας γενιάς. Επιπρόσθετα, για τη νέα γενιά αυτό σημαίνει ίσα πολιτικά δικαιώματα για τους νέους και νέες που είναι πάνω από 18 χρόνων, αφού έχουν ενεργητική συμμετοχή στην κοινωνική ζωή.

δ) Ο αγώνας κατά του ιμπεριαλιστικού πολέμου για την κατοχύρωση της ειρήνης, με βάση την αυτοδιάθεση των λαών και νεολαίων και την αδελφική συνεργασία τους.

ε) Η ανοικοδόμηση της χώρας από τα ερείπια του πολέμου και της αξονικής κατοχής προς το συμφέρον και την ευημερία ολόκληρου του πληθυσμού.

Η ΕΠΟΝ έγραψε απαράμιλλες σελίδες ηρωισμού στα χρόνια της Εθνικής Αντίστασης, αλλά και μετά. Από τις γραμμές της πέρασαν 600.000 νέοι και νέες, από τους οποίους ένα μεγάλο ποσοστό εντάχθηκε στον ΕΛΑΣ. Σε 1.300 υπολογίζονται οι ΕΠΟΝίτες αντάρτες που έπεσαν στα πεδία των μαχών, ενώ άγνωστος παραμένει ο αριθμός αυτών που έπεσαν στις διαδηλώσεις των πόλεων, που εκτελέστηκαν, που πέθαναν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης ή που πιάστηκαν και βασανίστηκαν από τις αρχές κατοχής και τα όργανά τους.

Η ΕΠΟΝ ήταν ο μεγάλος τροφοδότης του αγώνα. Στις πόλεις, στα πανεπιστήμια, στα σχολεία, στα εργοστάσια, στις γειτονιές οι ΕΠΟΝίτες κι οι ΕΠΟΝίτισσες πάλεψαν για το ψωμί και τη λευτεριά, οργάνωσαν λέσχες μάθησης πολιτικής - πολιτιστικής. Έδωσαν από την πρώτη στιγμή τη μάχη κατά της επιστράτευσης, συνέβαλαν στη μάχη κατά της πείνας, πρωτοστάτησαν στις διαδηλώσεις στις πόλεις, στις απεργίες και σε σαμποτάζ κατά του εχθρού, βοήθησαν καθοριστικά στις εκλογές της ΠΕΕΑ (μυστικά τον Απρίλη του 1944), έδωσαν μάχη ενάντια στα ναρκωτικά που οι άγγλοι ιμπεριαλιστές προσέφεραν «απλόχερα» στην επαναστατημένη νεολαία μετά την απελευθέρωση. Αντίστοιχα, η δράση της ΕΠΟΝ και στα χωριά στάθηκε ένα μεγάλο σχολείο και φανέρωσε πόσες δυνάμεις έχει ο λαός μας, παίζοντας στα χρόνια της μαύρης σκλαβιάς σπουδαίο πολιτιστικό ρόλο. Αξιοσημείωτη, εξάλλου, είναι και η εκδοτική δραστηριότητα της ΕΠΟΝ με το περιοδικό της, τη «Νέα Γενιά» να κυκλοφορεί από το Μάρτη του 1943 έως τον Οκτώβρη του 1947, αλλά και με δεκάδες άλλα παράνομα περιοδικά και αντιστασιακά έντυπα στην επαρχία (βλέπε φωτογραφικό αφιέρωμα).

Σήμερα, 70 χρόνια μετά, όλα αυτά αποτελούν πλούτο και παρακαταθήκη για το κίνημα, προσφέρουν υλικό για μελέτη, γνώση της ιστορίας, παραδειγματισμό από τα πάμπολλα ηρωικά παραδείγματα που έχει να επιδείξει η ΕΠΟΝ στην εποχή της.

Πηγή: www.902.gr

***********************

Ηχητικό υλικό στο σημερινό μας αφιέρωμα αποτελούν (α) ο ύμνος της ΕΠΟΝ, γραμμένος σε στίχους της Σοφίας Μαυροειδή-Παπαδάκη και, αρχικά, μελοποιημένος από τον Αλέκο Ξένο και (β) το τραγούδι "Λόρδος Μπάϋρον", αφιερωμένο στο ένοπλο τμήμα της Οργάνωσης Σπουδάζουσας Αθήνας της ΕΠΟΝ που είχε την ονομασία "Λόχος Λόρδος Μπάυρον" και πολέμησε ηρωικά στις μάχες για την απελευθέρωσης της πρωτεύσουσας, αλλά και ενάντια στην αγγλική στρατιωτική επέμβαση του Δεκέμβρη του 1944. Η μουσική του τραγουδιού είναι από αμερικάνικο εμβατήριο του 1863, με τίτλο When Johnny comes marching home, στα πλαίσια του αμερικάνικου εμφυλίου πολέμου, από τη σκοπιά των Βορείων. Για το αυθεντικό τραγούδι, μπορεί κανείς να κάνει κλικ εδώ.